Stwierdzenie nabycia spadku to kluczowa procedura związana z dziedziczeniem majątku po zmarłym. Jest to proces prawny, który formalnie potwierdza, kto i w jakim udziale dziedziczy po zmarłym, czyli spadkodawcy. W praktyce stwierdzenie nabycia spadku odbywa się w sądzie lub u notariusza i jest niezbędne, aby spadkobiercy mogli skutecznie zarządzać majątkiem spadkowym. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jakie kroki są potrzebne, aby uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i jakie są alternatywy w tym zakresie, takie jak akt poświadczenia dziedziczenia.

 

Dlaczego stwierdzenie nabycia spadku jest niezbędne?

 

Stwierdzenie nabycia spadku to formalny dowód, że wskazane osoby są spadkobiercami. Bez tego dokumentu nie można np. zmieniać właściciela nieruchomości w księdze wieczystej czy dokonywać innych czynności prawnych związanych z majątkiem spadkowym. W Polsce istnieją dwie główne formy potwierdzenia praw do spadku: sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.

 

Postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku

 

Najpopularniejszym sposobem uzyskania potwierdzenia praw do spadku jest złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie. Postępowanie to prowadzi zazwyczaj sąd rejonowy, właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Po zakończeniu postępowania sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, które wskazuje spadkobierców i określa ich udział w majątku spadkowym.

 

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

 

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć osoba mająca w tym interes prawny, czyli np.:

  • spadkobierca,
  • wierzyciel spadkodawcy,
  • osoba uprawniona do zachowku,
  • zapisobierca windykacyjny,
  • wykonawca testamentu.

Postępowanie sądowe pozwala na szczegółowe zbadanie sytuacji prawnej spadku. Sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą, w tym czy zmarły pozostawił testament. Ponadto, sąd może również badać, czy testament jest ważny oraz jakie są udziały poszczególnych spadkobierców.

Akt poświadczenia dziedziczenia – alternatywa notarialna

Nie zawsze konieczne jest składanie wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Alternatywą jest notarialny akt poświadczenia dziedziczenia. Jest to szybki i mniej formalny sposób na potwierdzenie praw do spadku, ale możliwy tylko wtedy, gdy między spadkobiercami nie ma sporów. Notariusz sporządza dokument, który ma taką samą moc prawną jak sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, gdy spełnione są określone warunki, m.in.:

  • wszyscy spadkobiercy muszą być obecni,
  • wszyscy muszą zgodzić się co do podziału spadku,
  • nie ma testamentu szczególnego (np. ustnego).

Koszty związane z uzyskaniem aktu poświadczenia dziedziczenia są niższe niż w przypadku drogi sądowej, co czyni tę opcję atrakcyjną. Za sporządzenie aktu płaci się zwykle około 150 zł, a za protokół dziedziczenia 100 zł.

Postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku

Czy stwierdzenie nabycia spadku jest obowiązkowe?

 

Formalnie rzecz biorąc, stwierdzenie nabycia spadku nie jest obowiązkowe, jednak jest bardzo potrzebne. W praktyce, aby skutecznie zarządzać majątkiem spadkowym, na przykład sprzedać odziedziczoną nieruchomość, spadkobiercy muszą posiadać jeden z dwóch dokumentów: postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia. Bez takiego dokumentu spadkobiercy nie mogą np. wpisać się do księgi wieczystej jako właściciele nieruchomości.

 

Ochrona osób trzecich w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku

 

Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku oraz notarialny akt poświadczenia dziedziczenia chronią osoby trzecie, które działają w dobrej wierze. Jeśli osoba trzecia nabywa prawo wchodzące w skład spadku od osoby posiadającej jedno z tych postanowień, ma ona ochronę prawną, nawet jeśli po latach okaże się, że osoba sprzedająca nie była rzeczywistym spadkobiercą.

 

Czy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku można zmienić?

 

Tak, postanowienie sądu można zmienić, jeżeli po jego wydaniu okaże się, że np. spadkodawca pozostawił testament, który nie został uwzględniony podczas pierwszego postępowania. W takim przypadku można złożyć wniosek o zmianę postanowienia na podstawie nowych dowodów.

Zobacz ofertę Prawo Własności intelektualnej Warszawa

 

Koszty postępowania spadkowego

 

Koszty związane ze stwierdzeniem nabycia spadku zależą od wyboru trybu postępowania:

  • Opłata sądowa za złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 100 zł.
  • Opłata za akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza wynosi 150 zł.

Do kosztów notarialnych należy doliczyć także opłatę za wypisy aktów notarialnych, która wynosi maksymalnie 6 zł za stronę.

 

Pomoc adwokata w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku

 

Decyzja o skorzystaniu z pomocy adwokata w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może okazać się kluczowa, zwłaszcza gdy dziedziczenie obejmuje skomplikowany majątek, a pomiędzy spadkobiercami występują spory. Adwokat nie tylko pomoże w prawidłowym sporządzeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, ale również doradzi, jakie kroki podjąć w sytuacjach konfliktowych lub gdy pojawią się wątpliwości co do ważności testamentu. Profesjonalna pomoc prawna jest szczególnie istotna, kiedy mamy do czynienia z dużą ilością spadkobierców, złożonymi postanowieniami testamentowymi lub koniecznością przeprowadzenia działu spadku.

Adwokat zadba, aby procedura przebiegła zgodnie z przepisami prawa spadkowego, a interesy jego klienta zostały należycie zabezpieczone. Co więcej, w przypadku postępowania sądowego, adwokat może reprezentować swojego klienta przed sądem, pomagając w sprawnym rozwiązaniu ewentualnych sporów i osiągnięciu korzystnego rozstrzygnięcia.

 

Podsumowanie

 

Zarówno sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i akt poświadczenia dziedziczenia mają taką samą moc prawną. Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia jest szybszy i tańszy, ale możliwy tylko wtedy, gdy między spadkobiercami nie ma sporów. Z kolei postępowanie sądowe jest bardziej szczegółowe, ale trwa dłużej i wiąże się z większymi kosztami. Wybór między tymi opcjami zależy od konkretnej sytuacji spadkobierców oraz od tego, czy istnieją jakiekolwiek spory co do dziedziczenia majątku spadkowego.

Stwierdzenie nabycia spadku to niezbędny krok na drodze do formalnego potwierdzenia praw do majątku zmarłego. Warto zatem zadbać o to, by proces ten przebiegł sprawnie i zgodnie z prawem, korzystając z pomocy sądu lub notariusza.

Zobacz również - Zniewaga art. 216 - czym jest w świetle prawa karnego ?