Coraz więcej osób myśli o założeniu własnej fundacji. To świetny sposób, by działać na rzecz innych, rozwijać projekty społeczne, kulturalne, naukowe czy charytatywne. Jednak zanim zaczniesz pomagać, musisz wiedzieć, jak założyć fundację zgodnie z prawem. Co jest potrzebne? Jakie dokumenty przygotować? Jak wygląda rejestracja? Poniżej znajdziesz praktyczne wyjaśnienie – krok po kroku.

 

Czym jest fundacja i do czego służy?

 

Fundacja to organizacja pozarządowa, której głównym celem nie jest zysk, ale działalność społecznie użyteczna. Zazwyczaj fundacje wspierają edukację, kulturę, zdrowie, sport czy pomoc osobom potrzebującym. Mają osobowość prawną, co oznacza, że mogą zawierać umowy, prowadzić rachunki bankowe czy zatrudniać pracowników. Fundacja działa na podstawie statutu i majątku przekazanego przez fundatora (osobę fizyczną lub prawną). Dlatego, zanim przejdziesz do formalności, warto mieć jasny pomysł: jaki cel chcesz realizować i jakie środki możesz na to przeznaczyć.

 

Sprawdź naszą ofertę: Obsługa prawna firm z Warszawy

 

Jak założyć fundację – od czego zacząć?

 

Podstawą jest akt fundacyjny, czyli dokument, w którym fundator oświadcza, że tworzy fundację i przeznacza na ten cel majątek. Taki akt musi być sporządzony w formie aktu notarialnego – bez tego fundacja nie istnieje w świetle prawa.

W akcie fundacyjnym należy wskazać:

  • nazwę fundacji,
  • siedzibę,
  • cel lub cele,
  • majątek – kwotę lub rzeczy, które fundator wnosi jako fundusz założycielski.

Minimalna wysokość funduszu nie jest określona ustawowo, ale musi być realna – wystarczająca do rozpoczęcia działalności. Oznacza to, że fundator powinien dobrze przemyśleć, ile środków faktycznie potrzebuje na start – opłaty rejestracyjne, pierwsze działania statutowe czy choćby koszty administracyjne, takie jak wynajem biura czy prowadzenie rachunku bankowego. Warto pamiętać, że majątek fundacji nie musi być wyłącznie gotówką – mogą to być także rzeczy ruchome, np. sprzęt komputerowy, meble, a nawet nieruchomość. Wszystko, co realnie służy realizacji celów statutowych, może wchodzić w skład funduszu założycielskiego. Dobrze zaplanowany majątek na początku działalności ułatwia fundacji zdobywanie późniejszych dotacji, darowizn czy grantów, bo świadczy o poważnym podejściu do misji społecznej.

 

Statut fundacji – co powinien zawierać?

 

Drugim kluczowym dokumentem jest statut fundacji. To swoista konstytucja Twojej organizacji. Statut musi jasno określać:

  • nazwę i siedzibę fundacji,
  • cele działania i sposoby ich realizacji,
  • organy fundacji (zarząd obowiązkowo, rada fundacji – jeśli przewidujesz kontrolę),
  • sposób powoływania i odwoływania członków zarządu,
  • zasady reprezentacji,
  • zasady gospodarki finansowej i majątku.

Dobrze napisany statut oszczędzi Ci wielu problemów w przyszłości – zwłaszcza przy sporach wewnętrznych lub zmianie władz.

 

Rejestracja fundacji w KRS

 

Kiedy akt fundacyjny i statut są gotowe, czas na rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym. To obowiązkowy etap, bez którego fundacja nie ma osobowości prawnej. Wniosek rejestracyjny składa się na formularzach KRS-W20 i KRS-WK (dla organów). Do wniosku trzeba dołączyć:

  • akt fundacyjny w formie aktu notarialnego,
  • statut,
  • dowód wniesienia opłaty sądowej (250 zł),
  • oświadczenia członków zarządu o zgodzie na pełnienie funkcji.

Sąd ma 7 dni na rozpatrzenie wniosku, ale w praktyce procedura może zająć kilka tygodni.

 

Jak założyć fundację – dodatkowe formalności

 

Sama rejestracja to nie wszystko. Po wpisaniu do KRS fundacja musi jeszcze:

  • uzyskać numer REGON w GUS,
  • założyć konto bankowe,
  • zgłosić się do urzędu skarbowego i uzyskać NIP,
  • zgłosić płatnika składek, jeśli zatrudnia pracowników.

Dodatkowo niektóre fundacje – np. prowadzące działalność gospodarczą – muszą zgłosić się jako płatnik VAT. Warto to dobrze zaplanować i skonsultować z prawnikiem lub doradcą podatkowym.

W praktyce na tym etapie wiele osób zapomina, że obowiązki formalne fundacji nie kończą się tylko na rejestracji i numerach urzędowych. Każda fundacja musi prowadzić księgowość, składać sprawozdania finansowe do KRS, a w niektórych przypadkach – także do ministerstw lub innych instytucji nadzorczych, jeśli korzysta z dotacji publicznych. Jeżeli fundacja planuje zatrudniać pracowników lub współpracowników na umowy cywilnoprawne, musi pamiętać o zgłoszeniu do ZUS i terminowym odprowadzaniu składek. Coraz więcej fundacji korzysta też z możliwości zdobywania statusu organizacji pożytku publicznego (OPP), co wiąże się z dodatkowymi korzyściami – ale i obowiązkami, np. publikacją rocznych sprawozdań. Dlatego na tym etapie dobrze jest mieć jasny plan, jak fundacja będzie zarządzana, kto zajmie się finansami i jakie procedury pomogą uniknąć kar za spóźnienia czy błędy formalne.

 

Ile kosztuje założenie fundacji?

 

Koszty zależą głównie od wartości funduszu założycielskiego i opłat notarialnych. Akt notarialny to koszt rzędu kilkuset złotych (zależnie od wartości majątku). Do tego dochodzi opłata sądowa za wpis do KRS (250 zł) i opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (100 zł). Jeśli korzystasz z pomocy prawnika przy sporządzaniu statutu czy wypełnianiu wniosków, dolicz koszty obsługi prawnej.

 

Podsumowanie – jak założyć fundację bez stresu?

 

Jak założyć fundację? Potrzebujesz aktu notarialnego, dobrze napisanego statutu i wpisu do KRS. Potem zostaje dopełnienie kilku urzędowych formalności – REGON, NIP, konto bankowe. Nie odkładaj tego na później – dobra organizacja na starcie ułatwi Ci działanie w przyszłości i pozwoli skupić się na tym, co naprawdę ważne: pomaganiu innym.

Jeśli nie chcesz samodzielnie borykać się z formalnościami, niepewnością czy błędami w dokumentach – skorzystaj z naszej pomocy. W naszej Kancelarii Adwokackiej wspieramy fundatorów w zakładaniu fundacji i prowadzeniu ich zgodnie z przepisami. Pomożemy Ci przygotować akt fundacyjny, statut i wniosek do KRS, a także przejść przez wszystkie urzędowe procedury. Skontaktuj się z nami – zadbamy o Twój spokój, bezpieczeństwo i dobry start Twojej fundacji.